Sorumluluk

Konumuza bir öyküyle başlamak istiyoruz. Bu öykü; Herkes, Birisi, Herhangi Biri ve Hiç Kimse isimli dört kişi hakkında.

Yapılması gereken önemli bir iş vardı ve Herkes, Birisi’nin bu işi yapacağından emindi. Herhangi Biri de yapabilirdi, ama Hiç Kimse yapmadı. Birisi buna çok kızdı, çünkü bu iş Herkes’in işiydi. Herkes, Herhangi Biri’nin bu işi yapabileceğini düşünüyordu; ama Hiç Kimse, Herkes’in yapmayacağının farkında değildi. Sonunda Herhangi Biri’nin yapabileceği işi, Hiç Kimse yapmadığı için Herkes Birisi’ni suçladı.

Sorumluluk; başkalarının haklarına saygı göstermek ve kendi davranışının sonuçlarına sahip çıkmak olarak tanımlanabilir. Bu nedenle Anne babasının her dediğini yapan çocuğu sorumluluğunu kazanmış bir birey olarak kabul etmememiz gerekmektedir.

Sorumluluk sahibi çocuklar:

Kendi kararlarını verebilen,

Karar alırken ellerindeki kaynakları kullanabilen,

Değer yargılarını gözeten,

Bağımsız davranabilen,

Kendine güvenli,

Başkalarının haklarını çiğnemeden kendi ihtiyaçlarının karşılayabilen çocuklardır.

Sorumluluk kazandırmanın en uygun olduğu belli bir yaş yoktur. Bu nedenle geç kalmadınız.

Sorumluluğu öğrenmek de diğer beceriler gibidir, çocuk ne kadar çok denerse bu konuda o kadar başarılı olur. Bu ay okul ve sınıf içi etkinlikler yoluyla çocuklarımıza sorumluluk duygusunu kazandırmaya çalışıyoruz. Aile içinde de siz değerli velilerimizin çocuklarınıza bu duygusu kazındırmada önemli rolü vardır.  Bu bakımdan sorumluluk kazandırmak için siz değerli velilerimize de önemli sorumluluklar düşmektedir.

1.Mesajınızı iletin. Öncelikle çocuğunuz sizin ondan ne istediğinizi açık ve net bir şekilde bilsin. “Kardeşinle kavga etmeni istemiyorum”, “Odanı toplamalısın”, “Her gün bir saat ders çalışmanı istiyorum” gibi.

2.Çocuğunuz için yaşına uygun sorumluluklar listesi hazırlayın ve uygulayın,

3.Çocuğun seçim yapmasına izin verin,

4.Onun adına düşünmeyin, onun adına iş yapmayın,

5.Kırıp dökmesine izin verin,

6.Ona yardım edeyim derken sorumluluklarının gelişmesine engel olmayı,

7.Çocuğunuzun size çok bağımlı olduğunu düşünüyorsanız koruyuculuktan vazgeçin,

8.Hiç bir zaman çocuğunuzun sizin kadar sorumlu olmasını beklemeyin,

9.Şimdiye dek kullandığınız ve bir işe yaramayan cezalandırma yöntemlerini bırakın.

1. Çocuğunuza istediğinizi yapmazsa sonucunun ne olacağını anlatın ve bundan da kendisinin sorumlu olduğunu söyleyin. “Kardeşinle kavga edersen sinemaya gidemezsin”, “Odanı toplamazsan arkadaşlarınla buluşamazsın” gibi.
2. Çocuğa neyi, nasıl, ne zaman yapacağını anlatın.
3. Çocuğa sorumluluk verirken yaşına ve fiziki durumuna dikkat edin.
4. Anne baba olarak verdiğiniz sözlerin arkasında durarak örnek olun.
5. Aşırı koruyucu davranmayın. Aşırı koruyucu aile tutumları çocukta sorumluluk bilincinin gelişmesini engeller, özgüvenini zedeler.
6. Çocuğun hata yapabileceğini, hataların ona tecrübe kazandıracağını kabul edin. Hatalarına çok büyük cezalar ile karşılık vermeyin.
7. Çocuklar bazen kuralları denemek ister. Bu durumu yaşayacağınızı unutmayın. Onun deneyimlerinin sonuçlarına katlanmasına izin verin.
8. Sorunlarını onun adına çözmeyin. Bazı tercihleri ve seçimleri kendisinin yapmasına izin verin. Sorunlarının üstesinden gelmesi için onu destekleyin. Sürekli sorumsuz davranan çocuklar, anne babaları tarafından sorumlu davranmalarına izin verilmeyen çocuklardır. Bu nedenle onların sorumlu davranmalarını destekleyiniz.
9. Bu son ve en önemli aşamadır; söylediğiniz sözün arkasında durun. Asla yerine getiremeyeceğiniz sözler sarf etmeyin.
10. Çocuğunuzu görev ve sorumluluklarıyla baş başa bırakın
11. Örneğin odasını toplaması gereken bir çocuğun odasını onun yerine siz toplamayın. Bırakın kendisi yapsın. Aradığını bulamadığında ya da bir arkadaşını davet ettiğinde dağınık bırakmaması gerektiğini öğrenecek ve toplama girişiminde bulunacaktır.
12. Yardım istediği zaman yardım edin. Örneğin çocuğunuzun ¤¤¤¤ini yaparken zorlandığını görüyorsanız gidip nasıl yapması gerektiğini söylemeyin. Bırakın sizden yardım istesin. Yardım isteyip istemediğini de sorabilirsiniz. Böylece zorlandığında soru sormasını öğrenmiş olacaktır.
13. Desteğe ve yardıma açık olduğunuzu ifade edin. Örneğin dışarı çıkacaksınız ve çocuğunuzdan giyinmesini istediniz. Giyinirken biraz zorlanıyorsa onu yalnız bırakın. Siz de hazırlanın ve yardıma ihtiyacı olursa seslenmesini yardıma gelebileceğimizi söyleyin.
14. Yaşına uygun sorumluluklar verin. Örneğin oyuncaklarını sepete doldurması sofraya tabak taşıması fırından ekmek getirmesi evdeki kuşun ya da balığın bakımının(yem atmak) verilmesi küçük çocuklar için uygun sorumluluklar olabilir.
15. Seçim yapmalarına fırsat tanıyın. Örneğin gezmeye giderken ne giyeceğini kendisinin seçmesine dışarıda otururken neyi içeceğine karar vermesine fırsat tanıyın.